18.12.2024 r.

Opieka

Życie z chorobą Alzheimera – porady dla pacjentów i ich rodzin


Czas czytania: 4 minuty

Życie z chorobą Alzheimera jest trudne i dla pacjentów, i dla ich rodzin. Jak sobie z tym poradzić? Dla wielu osób pomocne okazuje się zdobycie wiedzy o przebiegu Alzheimera oraz dostępnych metodach leczenia i formach pomocy. Co warto wiedzieć?

Czym jest choroba Alzheimera? W dużym skrócie można powiedzieć, że to choroba neurodegeneracyjna (otępienna), która stopniowo powoduje coraz większe trudności w codziennym funkcjonowaniu pacjenta, a w końcu prowadzi do jego śmierci. Stan chorego pogarsza się w sposób stopniowy i nieunikniony, a co za tym idzie – zwiększa się jego zależność od opiekuna. W ostatniej fazie choroby osoba dotknięta Alzheimerem w ogóle nie funkcjonuje samodzielnie.

Aspekty poznawcze i behawioralne, czyli jakie zachodzą zmiany w życiu chorego

Zmiany, które zachodzą w życiu chorego, obejmują zaburzenia:

  • Pamięci – najpierw krótkotrwałej, potem zanik wspomnień,
  • Językowe – od trudności w wysławianiu się do całkowitego niezrozumienia mowy,
  • Wzrokowo-przestrzenne – gubienie się nawet w znanym otoczeniu,
  • Wykonawcze – trudności w liczeniu, zarządzaniu pieniędzmi i ocenie sytuacji,
  • Zachowania – zmiany osobowości, chwiejność nastroju, apatia, depresja, agresja, niepokój,
  • Ruchowe – objawy lub zespół parkinsonowski.

W początkowym okresie choroby zmiany są niewielkie (łagodne), dlatego warto jak najdłużej angażować chorego w codzienne obowiązki i czynności. Pomoże to podopiecznemu zachować samodzielność i niezależność. Stała stymulacja intelektualna, różnorodność bodźców emocjonalnych i umysłowych oraz aktywność społeczna i fizyczna w początkowej fazie choroby spowalniają rozwój zaburzeń poznawczych.

Codzienne czynności mogą być trudne dla chorego na Alzheimera

Uszkodzenie mózgu sprawia, że osoba cierpiąca na Alzheimera ma coraz większe problemy z codziennymi czynnościami. Mimo szczerych chęci, próby ugotowania obiadu kończą się przypaleniem garnka, a w torbach z zakupami znajduje się mnóstwo produktów – ale nie tych, po które chory się wybrał.Pacjenci mają też trudności z utrzymaniem higieny, załatwianiem potrzeb fizjologicznych i ubieraniem się, co stanowi dla opiekunów jedno z największych wyzwań. Może to wynikać z różnych przyczyn: 

  • Omamów wzrokowych i urojeń (np. przekonania, że ktoś obcy przebywa w łazience albo za oknem), 
  • Zapomnienia drogi do toalety albo zwykłego „niezdążenia”. 

Co jednak ważne, nigdy nie jest to złośliwość podopiecznego – pamiętanie o tym pomaga zachować spokój i cierpliwość.

Jak wygląda leczenie i opieka nad osobą chorą?

Leczenie Alzheimera ma charakter długoterminowy, ciągły i, niestety, tylko objawowy.

  • Farmakoterapia opiera się m.in. na donezepilu, rywastygminie i galantaminie (hamują działanie esterazy acetylocholinowej) oraz memantynie (zmniejsza efekt patologiczny podwyższonego poziomu glutaminianu). W razie potrzeby lekarz może wprowadzić też leki przeciwdepresyjne, przeciwpsychotyczne itd.
  • Wspomagająco stosuje się też terapie poprawiające funkcje poznawcze, np. treningi pamięci, reminescencję (wywoływanie wspomnień), terapia zajęciowa i środowiskowa.
  • Opiekun powinien ściśle przestrzegać zalecanych dawek leków i pór podania, żeby zapewnić stały poziom substancji czynnych we krwi chorego. Poza tym chory musi pojawić się na wizycie kontrolnej raz na rok (a jeśli prowadzi pojazdy – co pół roku).

Co powinni wiedzieć najbliżsi, czyli porady dla rodziny i opiekunów

Poniżej znajdziesz odpowiedzi na kilka najważniejszych pytań, które często zadają sobie rodziny i opiekunowie chorych na Alzheimera.

Alzheimer – ile się żyje z chorobą?

Bliscy muszą nastawić się na to, że opieka będzie długotrwała i wymagająca. Chorzy średnio przeżywają 8-14 lat po wystąpieniu pierwszych objawów, ale zdarzają się też sytuacje, w których pacjenci po postawieniu diagnozy żyją nawet 20 lat.

Kto opiekuje się chorym na Alzheimera?

Opiekunowie to najczęściej współmałżonkowie pacjentów, sami schorowani lub niepełnosprawni. Często są to również dorosłe dzieci w wieku 40-50 lat, które muszą godzić obowiązki rodzinne i zawodowe z troską o rodziców (często bezskutecznie). Ponieważ zajmowanie się chorym na Alzheimera jest tak wymagające, warto zaangażować w pomoc jak najszersze grono osób. Im więcej opiekunów, tym łatwiej każdemu z nich.

Choć najczęściej chorym zajmuje się rodzina, w Polsce można skorzystać z usług placówek opiekuńczych:

  • Domów dziennego pobytu – opieka kilka godzin w ciągu dnia w dni robocze, przeznaczona dla osób we wczesnej fazie choroby,
  • Domów pomocy społecznej (DPS) – opieka stacjonarna, odpłatna (70% z renty lub emerytury chorego, reszta – ze środków rodziny lub gminy),
  • Zakładów opiekuńczo-leczniczych – całodobowa i kompleksowa opieka, najczęściej dla osób w ostatniej fazie choroby (koszty w 70% pokrywa renta lub emerytura, ale do wysokości nie więcej niż 250% najniższego świadczenia, resztę – NFZ).

Pacjentowi przysługuje też opieka pielęgniarska finansowana przez NFZ w ramach:

  • POZ – zlecona przez lekarza rodzinnego, najczęściej incydentalna (np. w celu podania leku w iniekcji lub kroplówce),
  • Opieki długoterminowej – ok. 4 razy w tygodniu (wykonanie czynności pielęgnacyjnych i opiekuńczych).

Jak zaplanować dzień osoby z Alzheimerem?

Chory powinien mieć plan dnia, ponieważ ułatwia mu to funkcjonowanie. Warto zadbać o stałe pory wstawania, posiłków, różnych aktywności, kąpieli i snu. Co jednak może robić bliski, którego zdolności poznawcze są coraz gorsze? Przedstawiamy kilka propozycji:

  • Sprzątanie mieszkania (np. zamiatanie podłogi, porządkowanie szuflad),
  • Składanie prania (wielu chorych lubi „głaskać” różne powierzchnie, więc składanie ubrań sprawia im przyjemność),
  • Pomoc w przygotowywaniu posiłków,
  • Proste prace w ogrodzie,
  • Prace artystyczne/manualne (kolorowanki, układanie puzzli, oglądanie zdjęć, gra w karty, prucie wełny itp.),
  • Spacery (z osobą towarzyszącą),
  • Zajmowanie się zwierzętami domowymi.

Czy Alzheimer jest dziedziczny?

Istnieje nieco wyższe ryzyko rozwoju choroby, jeśli wystąpiła ona u matki lub ojca, choć częściej zaburzenie pojawia się sporadycznie, a nie rodzinnie. Nie udowodniono też, że prawdopodobieństwo zachorowania na Alzhmeimera co drugie pokolenie (czyli po babci lub dziadku) jest większe.

Podsumowanie

Życie z chorobą Alzheimera jest ogromnym wyzwaniem – fizycznym, psychicznym, emocjonalnym i finansowym. Niewiele dolegliwości bardziej angażuje rodzinę do wieloletniej opieki nad pacjentem, dlatego opiekunowie nie mogą zapominać o swoich potrzebach. Jeśli zaniedbają własne zdrowie, nie będą w stanie pomóc bliskiemu z otępieniem.

Bibliografia:

Życie z chorobą Alzheimera – porady dla pacjentów i ich rodzin

Masz pytania?

Jesteś seniorem, który potrzebuje pomocy w poradzeniu sobie z codziennymi wyzwaniami? Ktoś z Twoich bliskich potrzebuje wsparcia? Skontaktuj się z nami.

    Akceptowane formaty: PDF, JPG. Maksymalny rozmiar pliku to 5 MB

    * Pola wymagane

    Index